Tag Archives: Oversight

60e FD Column: Maak kunstmatige intelligentie centraal thema bij de Europese verkiezingen

Leave a comment

Deze column staat in Het Financieele Dagblad van 10 januari 2019. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.

Eens in de vijf jaar staat het hoogtepunt van de westerse democratische samenleving op de agenda. Eind mei 2019 bepalen circa 375 miljoen stemgerechtigde EU-burgers de koers van de Europese Unie tot 2024. De kiezer krijgt nogal existentiële kwesties voorgeschoteld, zoals klimaatverandering, immigratie en de toekomst van de EU, nu de Britten het schip verlaten en wij zijn omgeven door wereldmachten met tamelijk autocratische leiders aan het roer.

Illustratie: Hein de Kort

 

Op één existentieel dossier biedt de Europese politiek de kiezer geen keuze. In razendsnel tempo verandert kunstmatige intelligentie (AI) onze samenleving. Een menswaardig bestaan is in toenemende mate afhankelijk van zelflerende algoritmes en de keuzes die computers maken. Denk aan de kans op een baan, op een woning, wie in een oorlogssituatie een raket op zich krijgt afgevuurd en wie aan de grens überhaupt de Unie mag binnenkomen. Waar de Verenigde Staten, China en Rusland al jaren een geslepen industriepolitiek voeren rondom AI, heeft de EU pas afgelopen jaar met wat vage persberichten, plannen en geld van zich laten horen. Te laat, te weinig en met name te flets. Maar beter laat dan nooit. Europese politici moeten daarom van AI een centraal verkiezingsthema maken en hun visie hierop presenteren. Continue reading 60e FD Column: Maak kunstmatige intelligentie centraal thema bij de Europese verkiezingen →

58e FD Column: Evaluatie inlichtingenwet spionnenwaakhond is even zorgwekkend als voorspelbaar

Leave a comment

Deze column staat in Het Financieele Dagblad van 13 december 2018. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.

Niemand benijdt minister Ollongren van Binnenlandse Zaken (D66) om haar hoofdpijndossier, de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017 (Wiv). De Wiv is controversieel vanaf het eerste parlementaire debat in 2016. D66 stemde tegen de Wiv in de Eerste Kamer in 2017, maar kreeg het misbaksel alsnog bij de formatie in de maag gesplitst. Ollongren en haar partij kregen de ondankbare opdracht van de coalitiepartners de Wiv met een paar halfbakken ‘waarborgen’ door het laatste raadgevende referendum in de parlementaire geschiedenis te loodsen. Ondanks de historische tegenstem in maart jl., moest Ollongren onder grote politieke druk de wet, met nog een paar waarborgen meer, alsnog doordrukken.

Illustratie: Hein de Kort voor het FD.

 

Vorige week evalueerde de toezichthouder op de inlichtingendiensten, de CTIVD, dat al die waarborgen in de praktijk niets voorstellen. Hoe blijft de minister nog geloofwaardig als zij binnenkort de Kamer zal moeten overtuigen dat alles, ooit, echt, goed komt met de Wiv? Met nog meer waarborgen? Voor de ogen van de kiezers voltrekt zich een tragikomisch politiek schouwspel waarin onze privacy structureel wordt geschonden door een wet die wij zelf afserveerden. Continue reading 58e FD Column: Evaluatie inlichtingenwet spionnenwaakhond is even zorgwekkend als voorspelbaar →

52e FD Column: Eerste Snowden-uitspraak van Europees Hof helpt tegenstanders Nederlandse sleepwet nauwelijks

Leave a comment

Deze column stond in Het Financieele Dagblad van 20 september 2018. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.

‘Klokkenluider Snowden heeft gelijk gekregen van de Europese rechter’. De internationale pers pakte vorige week eensgezind uit over de allereerste uitspraak van het Europees Hof van de Rechten van de Mens op basis van de Snowden-onthullingen, die vijf jaar geleden maandenlang het wereldwijde nieuws domineerden. Het Hof oordeelde op 13 september jl. dat de Britse wetgeving, waarop een aantal door Snowden onthulde spionageprogramma’s zijn gebaseerd, de toets van privacy en vrije meningsuiting niet doorstaat.

Illustratie: Hein de Kort

 

Ook al lieten alle Nederlandse kwaliteitsmedia het nieuws links liggen, vormt de uitspraak de graadmeter voor de Nederlandse Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten 2017. Deze wet is in de volksmond bekend geraakt als de ‘sleepwet’, die het Kabinet ondanks de negatieve uitslag van het referendum toch invoerde onder toezegging van een aantal slappe waarborgen, waar de Tweede Kamer binnenkort over debatteert. Toch vertellen de internationale koppen slechts de helft van het verhaal. Ondanks het verbod van de Britse sleepwet, toont de uitspraak namelijk de beperkte macht van het Hof om spionagedriften van natiestaten binnen de perken te houden.

Continue reading 52e FD Column: Eerste Snowden-uitspraak van Europees Hof helpt tegenstanders Nederlandse sleepwet nauwelijks →

50e FD Column: Intensievere samenwerking met VS sluitstuk doordrukken inlichtingenwet

Leave a comment

Deze column stond in Het Financieele Dagblad van 12 juli 2018. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.

Volgens premier Rutte was zijn bezoek aan president Trump vorige week een ‘huge success’. De media besteedden vooral aandacht aan financiële thema’s, uitgedragen door vijf meegereisde ceo’s. In de kantlijn signaleerde de Volkskrant dat Nederland daarnaast verdere samenwerking aangaat met de ‘Five Eyes’, het besloten militaire en inlichtingennetwerk van de VS, het VK, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland. Nederland kan nu scherpere deals sluiten met Amerikaanse wapenhandelaren. Daarnaast krijgt Nederland allicht meer inlichtingen van de Five Eyes, bijvoorbeeld rondom politieke topconferenties en militaire operaties. Desondanks heeft Nederland veel te verliezen van te nauwe banden met het Amerika van president Trump.

In Amsterdam is het grootste mondiale kruispunt van internetverkeer, de AMS-IX, gehuisvest.
In Amsterdam is het grootste mondiale kruispunt van internetverkeer, de AMS-IX, gehuisvest. Foto: Arie Kievit / Hollandse Hoogte

Continue reading 50e FD Column: Intensievere samenwerking met VS sluitstuk doordrukken inlichtingenwet →

49e FD Column: Maatschappelijk belang onderbelicht in nieuwe Europese privacyregels

Leave a comment

Deze column stond in Het Financieele Dagblad van 14 juni 2018. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.

Met veel tamtam zijn op 25 mei strenge Europese privacyregels van kracht geworden. Las u niet over de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) in de krant, dan stroomde uw inbox wel vol met smeekbedes om toestemming voor diensten waarvan u niet eens wist dat u daarop geabonneerd was.

Toch bieden de AVG en andere privacywetten nauwelijks antwoord op prangende digitale kwesties van vandaag en morgen, door vooral nadruk te leggen op transparantie en controle voor het individu. Die nadruk is historisch te verklaren, maar tegenwoordig vaak illusoir en leidt af van belangrijke vragen over de maatschappelijke impact van nieuwe technologieën als kunstmatige intelligentie. Hoog tijd voor een sterkere nadruk op de maatschappelijke waarde van privacy in recht en beleid.

Illustratie: Hein de Kort voor Het Financieele Dagblad

Continue reading 49e FD Column: Maatschappelijk belang onderbelicht in nieuwe Europese privacyregels →

47e FD Column: Veranker Europese waarden in technologie van de toekomst

Leave a comment

Deze column stond in Het Financieele Dagblad van 19 april 2018. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.

Jarenlang liepen Europese opinieleiders te veel aan achter Amerikaanse techies, zoals de ceo van Sun Microsystems Scott McNealy. Zijn uitspraak ‘Privacy is dood, wen er maar aan’ uit 1999 heeft vooral in de top van de Europese politiek en bedrijfsleven te lang nagegalmd. Toch is het maatschappelijk debat over technologie voorgoed veranderd. Met de inlichtingenwet en de hoorzitting van Mark Zuckerberg vers in het geheugen, realiseren zelfs traditionele ceo’s en staatshoofden dat een verantwoorde respons op technologische vragen meeweegt in de beurskoers en bij verkiezingen. De Franse president gooide hier pas nog een schepje bovenop: Europa heeft een ­eigen toekomstvisie nodig om de datasamenleving een prettige samenleving te laten zijn.

Illustratie: Hein de Kort voor Het Financieele Dagblad

 

Emmanuel Macron ontvouwde eind maart eindelijk zijn digitale strategie voor Frankrijk en Europa, met de nadruk op kunstmatige intelligentie. Hij constateert terecht dat het 5 voor 12 is voor het Europese continent. De VS en China domineren het technologische landschap, vooral ten aanzien van softwareontwikkeling en ‘machine learning’. Maar Europese sociale waarden en grondrechten zijn niet geborgd als de Europese datasamenleving aan het infuus ligt van Amerikaanse en Chinese technologie. Continue reading 47e FD Column: Veranker Europese waarden in technologie van de toekomst →

46e FD Column: Het kabinet past bescheidenheid bij uitvoering van de inlichtingenwet

Leave a comment

Deze column stond in Het Financieele Dagblad van 23 maart 2018. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.

Het referendum over de Wet op de inlichtingen en veiligheidsdiensten 2017 (Wiv) is in alle opzichten historisch. Zelden spraken zo veel Nederlanders met elkaar over de complexe verhouding tussen staatsmacht, burgerlijke vrijheid en technologie. Ook uniek was dat Den Haag al van tevoren een eventuele ongewenste referendumuitslag neutraliseerde. Het kabinet zal ervoor zorgen dat de Wiv er komt, ook al stemde de helft van de kiezers afgelopen woensdag tegen.

Fascinerend genoeg bestaat er brede consensus in Nederland dat de huidige wet uit 2002 een update verdient en dat de inlichtingendiensten AIVD en MIVD belangrijk werk verrichten. Maar de regering en het parlement hebben de vervangende wet zo vaag geformuleerd dat expert noch burger precies weet hoever de opgerekte staatsmacht nu eigenlijk reikt. Het kabinet kan dit belangrijkste bezwaar van de tegenstemmers niet zomaar naast zich neerleggen.

Illustratie: Hein de Kort

Continue reading 46e FD Column: Het kabinet past bescheidenheid bij uitvoering van de inlichtingenwet →

44e FD Column: Machtspositie Nederland belangrijke drijfveer voor controversiële internettap

Leave a comment

Klik op het plaatje om de column uit de krant te lezen. De tekst staat ook hieronder omdat Hans daar altijd om zeurde. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.

43e FD Column: Bewuste digitale keuze is voor gebruiker belangrijker dan ooit

Leave a comment

Klik op het plaatje om de column uit de krant te lezen. De tekst staat ook hieronder omdat Hans daar altijd om zeurde. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.

40e FD Column: Ziekenhuizen en energiebedrijven gaan wellicht boeten voor beveiligingsfouten

Leave a comment

Klik op het plaatje om de column uit de krant te lezen. De tekst staat ook hieronder omdat Hans daar altijd om zeurt. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.

Ziekenhuizen en energiebedrijven gaan wellicht boeten voor beveiligingsfouten

Afgelopen zomer vielen wereldwijd ziekenhuizen, fabriekslijnen en energiebedrijven stil door de inmiddels beruchte cyberaanvallen WannaCry en NotPetya. De ontwrichtende ransomware-incidenten hebben het karakter van cybersecurityregulering voorgoed veranderd. Nederland was op grond van een Europese richtlijn al een tijdje verplicht een cybersecuritywet aan te nemen. Tot voor kort bleven de voorstellen vooral steken in abstracte normen over ‘adequate beveiliging’ en meldingsplichten bij incidenten. Sinds de gijzelsoftware-incidenten van de zomer, zijn toezicht en hoge boetes het nieuwe mantra.

Illustratie: Hein de Kort

Gek genoeg lijkt bijna niemand dit nieuwe strenge elan te hebben opgepikt. Misschien zijn de media te veel gefocust op de veelbesproken Europese Algemene Verordening Gegevensbescherming, de buitengewoon strenge privacywet die vanaf 25 mei 2018 in Nederland van kracht wordt. Of op een ander wetje over een meldplicht bij cyberincidenten, in juli als hamerstuk aangenomen in de Eerste Kamer. Maar de voorgestelde ‘Cybersecuritywet’ is het echte werk. Niet zozeer voor datagulzige internetbedrijven, maar juist voor organisaties die voorheen weinig met privacy van doen hadden. Continue reading 40e FD Column: Ziekenhuizen en energiebedrijven gaan wellicht boeten voor beveiligingsfouten →

37e FD Column: Eerste Kamer moet wetsvoorstel over hacken door politie opschorten

Leave a comment

Klik op het plaatje om de column uit de krant te lezen. De tekst staat ook hieronder omdat Hans daar altijd om zeurt. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.

Eerste Kamer moet wetsvoorstel over hacken door politie opschorten

Zonder specifieke wettelijke bevoegdheid hacken Nederlandse opsporingsdiensten computers in binnen- en buitenland. In ieder geval sinds het Bredolab-incident in 2010. Even lang al probeert het ministerie van Veiligheid en Justitie een wet langs de Staten-Generaal te loodsen die deze inzet van overheidsdwang moet legaliseren. Iedereen vindt dat internetcriminaliteit moet kunnen worden aangepakt en toch stuit de voorgestelde hackbevoegdheid al jaren op stevige kritiek uit alle hoeken van de samenleving.

Tot veler frustratie hielp coalitiepartner PvdA eind 2016, vlak voor de verkiezingen, de VVD alsnog aan een meerderheid in de Tweede Kamer voor de hackwet. Nu moet de Eerste Kamer constitutionele chocolade maken van de controversiële wet. Juist de senaat, de grondrechtenwaakhond van ons staatsbestel, moet het hoofd koel houden en de hackbevoegdheid pas goedkeuren als het kabinet de talloze onbeantwoorde vragen en aanzienlijke bezwaren wegneemt.

Continue reading 37e FD Column: Eerste Kamer moet wetsvoorstel over hacken door politie opschorten →

35e FD Column: Kamer mist visie en historisch besef om Grondwet internetproof te maken

Leave a comment

Klik op het plaatje om de column uit de krant te lezen. De tekst staat ook hieronder omdat Hans daar altijd om zeurt. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.

Kamer mist visie en historisch besef om Grondwet internetproof te maken

Al ruim dertig jaar verandert het internet onze relatie met elkaar en met de overheid. Waar de Nederlandse Grondwet een afspiegeling hoort te zijn van onze samenleving en grenzen hoort te stellen aan overheidsmacht, vond de laatste belangrijke actualisering van de Grondwet ook ruim dertig jaar geleden plaats. In 1983 werd het briefgeheim uitgebreid met het ‘telefoon- en telegraafgeheim’. Afgelopen dinsdag stemde de Tweede Kamer eensgezind voor de beperkte uitbreiding van de Grondwet naar een ‘telecommunicatiegeheim’, dat door een nieuw parlement pas na volgende verkiezingen bevestigd kan worden.

Na ruim dertig jaar zou je denken dat de vlag uit mag, maar eigenlijk verandert de update niks, is het briefgeheim en passant stevig beperkt en zijn veel belangrijkere hiaten in de Grondwet niet gerepareerd. De champagne knalt dus alleen bij Binnenlandse Zaken, verantwoordelijk voor de Grondwet, het ministerie dat al sinds jaar en dag zand in de machine strooit bij iedere poging de Grondwet te wijzigen. Omringd door stormachtige technologische ontwikkelingen en wereldleiders met totalitaire trekjes, blijft de Nederlandse Grondwet hopeloos verouderd. Hang de vlag maar halfstok.

Continue reading 35e FD Column: Kamer mist visie en historisch besef om Grondwet internetproof te maken →