Deze column was het weekendessay van Het Financieele Dagblad van 18 september 2020. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.

In het kort
- Nederland heeft na rapport CTIVD serieus probleem op juridisch, imago- en politiek vlak.
- Eerste Kamer kan reparatiewet niet aanpassen.
- Civiele massaschadeclaim tegen diensten is een mogelijkheid.
Na zeven jaar procederen en twee baanbrekende uitspraken van het Europese Hof van Justitie barstte onlangs de Trans-Atlantische databom. In een uitgelekt voorlopig besluit verbiedt de Ierse datatoezichthouder DPC techgigant Facebook om Europese data naar haar thuisbasis in de VS te sturen, omdat het EU-Hof op 16 juli oordeelde dat Amerikaanse wetgeving en inlichtingendiensten het grondrecht op privacy van Europeanen onvoldoende respecteren.
In dezelfde week constateerde de Nederlandse spionnenwaakhond CTIVD in een vernietigend rapport dat de AIVD en MIVD al twee jaar ‘onrechtmatig’ handelen. Zo zouden zij de privacywaarborgen in de Wiv2017, beter bekend als de ‘sleepwet’, doelbewust met ‘kunstgrepen’ omzeilen, om omvangrijke datasets te kunnen delen met andere diensten in andere landen.
Inderdaad, waar Facebook van de DPC twee maanden na de uitspraak van het EU-Hof moet stoppen met intercontinentale data-export binnen hetzelfde bedrijf, constateert de CTIVD dat Nederlandse diensten al ruim twee jaar doelbewust onrechtmatig data delen buiten de organisatie.
Serieus probleem
Nederland propageert wereldwijd een technisch betrouwbaar en juridisch veilige ‘digital mainport’ te zijn, maar heeft nu een serieus imago-, politiek en juridisch probleem. Onze sleepwet zit vol hiaten die het EU Hof in juli ten aanzien van Amerikaanse wetgeving aan flarden schoot.
Ondanks het roemruchte referendum van 2018 over de ‘sleepwet’ heeft de Nederlandse politiek geen enkele verbetering gerealiseerd. En van de controversiële wet worden de waarborgen met voeten getreden. De Eerste Kamer, die zich momenteel buigt over een broodmager reparatiewetje als pleister op de sleepwetwond, kan de geloofwaardigheid, privacy en economische belangen van Nederland niet beschermen: de senaat kan wetgeving niet aanpassen, slechts aannemen of afstemmen. Nederland gaat de VS dus achterna als onveilige datahaven, totdat burgers zelf naar de rechter stappen om hun rechten te beschermen. Continue reading 81e FD Column: Nederland gaat Verenigde Staten achterna als onveilige datahaven