Tag Archives: E-Privacy

102e FD Column: Disrespect lidstaten voor uitspraken EU-Hof alarmerend

Deze column staat in Het Financieele Dagblad van 25 juli 2022. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.

Verschillende uitspraken van het EU-Hof geven aan dat de bewaarplicht van bel- en internetgegevens door providers illegaal is. Toch willen veel EU-landen vasthouden aan de bewaarplicht. In Nederland wordt dat hopelijk anders, schrijft Axel Arnbak.

Illustratie: Hein de Kort voor Het Financieele Dagblad

Dat eeuwige waakzaamheid de prijs is van vrijheid is in het hoofdpijndossier bewaarplicht telecomgegevens nog een understatement. Dankzij een serie uitspraken van het Hof van Justitie van de Europese Unie (EU-Hof) in Luxemburg is wetgeving die telecom- en internetaanbieders verplicht de bel- en internetgegevens van alle klanten te bewaren, al sinds 2014 illegaal.

Zo’n bewaarplicht staat gelijk aan massasurveillance van de gehele bevolking zonder concrete reden. Het is in strijd met privacy, het communicatiegeheim, onze vrijheid van meningsuiting en denken, en de onschuldpresumptie.

In weerwil van de uitspraken van het EU-Hof houden sommige EU-lidstaten toch vast aan zo’n bewaarplicht. Ieder vasthouden aan de bewaarplicht toont een diepgeworteld disrespect voor de rechtstaat en vrijheid. Het laat ook zien waarom het recente voorstel van het kabinet voor toetsing van nationale wetgeving aan de Grondwet essentieel is om vrijheid in Nederland blijvend te waarborgen. Continue reading 102e FD Column: Disrespect lidstaten voor uitspraken EU-Hof alarmerend

98e FD Column: Massaclaims lang niet altijd kansrijk

Deze column staat in Het Financieele Dagblad van 11 februari 2022. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.

Ook al is de AVG geschonden, zonder concrete schade krijg je geen cent, schrijft advocaat Axel Arnbak in zijn expertbijdrage. Dat is een grote barrière voor het succes van de gevreesde massaclaims: het individu moet de geleden schade zelf bewijzen én aantonen dat die schade tastbaar is.

Illustratie: Hein de Kort voor Het Financieele Dagblad

Privacy prijkt deze week weer prominent op de pagina’s van de landelijke pers. Maandag berichtte het FD over Nederland als mondiaal epicentrum voor de hausse aan schadeclaims over privacy. Dinsdag stond deze krant, tot aan de voorpagina, bol van het nieuws dat het verdienmodel van 80 procent van alle Europese websites pardoes onder druk zou staan, nadat de Belgische datatoezichthouder een veelgebruikte methode voor het verzamelen van toestemming voor persoonsgebonden online advertenties in strijd verklaarde met de strenge privacywet AVG. Alle adverteerders moeten nu vrezen voor massaclaims van miljoenen internetgebruikers in Nederland, was de omineuze ondertoon van advocaten op woensdag in deze krant.

In alle berichtgeving over boete, schuld en schade bleef een recente en relevante uitspraak van de hoogste bestuursrechter in Nederland gek genoeg onder de radar van de pers. In de nasleep van een ordinaire burenruzie over een camper, stalking en een datamisser van de gemeente Eindhoven, bevestigde de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State op 26 januari nog maar eens dat de lat voor het toekennen van schadevergoeding vanwege een AVG-schending torenhoog ligt in Nederland. Ook al is de AVG geschonden, zonder concrete gevolgen krijg je geen cent. Bovendien draag je als klager ook nog eens de bewijslast. Kortom, waar claimstichtingen en journalisten zich vol enthousiasme storten op dataschadeclaims, zijn rechters juist terughoudend. Continue reading 98e FD Column: Massaclaims lang niet altijd kansrijk

93e FD Column: De megaboete voor WhatsApp – Transparantie klinkt goed, maar verbetert privacy amper

Deze column staat in Het Financieele Dagblad van 14 september 2021. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.

Het privacyrecht vereist dat een website je informeert over wat er met je data gebeurt. Dit leidt tot een steeds grotere overkill aan privacyvoorwaarden. Politici moeten beseffen dat de transparantieverplichtingen uit de AVG geen wondermiddel zijn. Ze moeten veel nadrukkelijker meebeslissen hoe privacy te borgen in onze datasamenleving, schrijft Axel Arnbak.

Illustratie: Hein de Kort voor Het Financieele Dagblad

Bent u van plan het privacybeleid te lezen van elke website die u bezoekt? Wetenschappers becijferden al in 2010 dat u daarvoor minimaal 76 werkdagen per jaar nodig hebt. En als het aan de gezamenlijke Europese datatoezichthouders ligt, hebt u voortaan nóg meer tijd nodig om te lezen wat welke organisatie op het wereldwijde web met uw data doet, en waarom.

Op 2 september publiceerde de Ierse datawaakhond onder mondiale media-aandacht zijn besluit om een forse boete, van €225 mln, op te leggen aan berichtendienst WhatsApp. Het privacybeleid van WhatsApp zou niet voldoen aan de strenge transparantievereisten uit de roemruchte Europese datawet AVG. Het besluit heeft niet alleen voor WhatsApp, maar voor iedereen verregaande gevolgen: het tijdperk van honderden pagina’s tellende privacyvoorwaarden is aanstaande. Continue reading 93e FD Column: De megaboete voor WhatsApp – Transparantie klinkt goed, maar verbetert privacy amper

83e FD Column: Versplintering privacytoezicht vergt sterker Europa

Deze column staat in Het Financieele Dagblad van 13 november 2020 en is een bewerking van mijn opening statement tijdens de hoorzitting “Rondetafelgesprek inzage rapporteurschap AVG” in de Tweede Kamer op 19 november 2020.

Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.

73e FD Column: EU moet toezichthouders verplichten tot samenwerking

Deze column staat in Het Financieele Dagblad van 12 december 2019. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.

Tien jaar geleden al waarschuwde toenmalig Eurocommissaris voor Consumentenbescherming Meglena Kuneva in een vaak geciteerde speech dat ‘persoonsgegevens de nieuwe olie, oftewel valuta van de digitale wereld zijn’.

Al gaat de oliemetafoor niet helemaal op, de beschikkingsmacht over persoonsgegevens is inderdaad existentieel voor geopolitieke en economische macht: in 2019 zijn zeven van de acht grootste bedrijven ter wereld (naar marktwaarde) actief in de data-economie.

 

Illustratie: Hein de Kort voor Het Financieele Dagblad

 

Gek genoeg kwam het toezicht op die economie in 2019 pas echt op gang, tien jaar – een eeuwigheid in internettijd – na Kuneva’s bezorgde speech. In 2020 zullen toezichthouders over elkaar heen buitelen met de ene na de andere megaboete om die ook door verontrustte burgers gevoelde achterstand in te halen.

Juist in die haast met boete enschuld schuilt een monumentale uitdaging. Toezichthouders van allerlei pluimage uit allerlei landen bekijken de datawereld ieder door hun eigen bril, zoals het borgen van privacy, gezondefinanciële markten, een eerlijke behandeling van consumenten, of concurrentie op een specifieke markt.

Tegelijkertijd scheren activiteiten van ondernemingen dwars door al die conceptuele afbakeningen en landsgrenzen heen. Daarin schuilt een reëel risico voor zowel toezicht als onderneming: enerzijds worden ondernemingen door de verkeerde toezichthouder onrechtmatig bestraft en draait de rechter dat later terug, anderzijds zijn toezichthouders soms te mild in hun beoordeling waar andere waakhonden in hun toets van dezelfde activiteit veel harder zouden doorbijten.

De noodzakelijke Europese wetgeving die toezichthouders dwingt tot samenwerken en delen van competentie en boetebevoegdheden, oftewel van macht en geld voor de staatskas, zal er ook in 2020 niet komen. Rechtsonzekerheid voor ondernemingen en verder wantrouwen van de burger in het beschermingsvermogen van hun overheid in de digitale wereld, zijn het kind van de rekening. Continue reading 73e FD Column: EU moet toezichthouders verplichten tot samenwerking

68th FD Column: Dutch courts pave the way for sweeping mass claims following privacy violations [translation]

By popular demand, here is a quick and dirty translation of my column in the Dutch Financial Times of 25 July 2019. Follow this link for other columns (in Dutch).

What does a simple privacy breach actually cost? This straightforward question has been the subject of heated academic debate for decades. Recently, a Dutch district court gave the municipal authority of Deventer a short and effective answer: EUR 500,- plus legal costs.

The municipal authority of Deventer is probably able to pay up. However, governments and companies who process personal data of millions of people feel the heat. The stringent EU General Data Protection Regulation (GDPR), particularly in combination with the renewed Dutch Class Action (Final Settlement) Act and an international court procedure created in The Netherlands, create fertile ground in the Lower Countries for mass claims litigation lodged by international interest groups. Such collectives are now able to credibly claim EUR 500 per affected person for a simple privacy breach. Multiply that, or even EUR 50, with millions of end users, and the funk may soon hit the fan for large organisations that violate privacy laws on a large scale.

Enforcement actions by understaffed Data Protection Authorities (DPAs) have been few and far between in Europe for the past twenty years. However, funding is increasing for DPAs, as is their authority to issue fines that may even amount up to 4% of global annual turnover of a company. Especially the combination of such enforcement actions and mass claims litigation will become a game changer for privacy protections in Europe, and will force large companies and governments to handle our data in line with applicable laws, the GDPR in particular.

Visual: Max Kisman for Het Financieele Dagblad

Continue reading 68th FD Column: Dutch courts pave the way for sweeping mass claims following privacy violations [translation]

71e FD Column: Parlementaire democratie grote verliezer door onmacht EU om online privacy te reguleren

Deze column staat in Het Financieele Dagblad van 17 oktober 2019. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.

Iedereen realiseert zich inmiddels dat tientallen bedrijven over je schouder meekijken bij iedere klik of swipe op het wereldwijde web. Geraffineerde volgtechnieken, zoals ‘cookies’, ‘browser fingerprints’ en ‘tracking pixels’, vormen het technische fundament een online advertentiemarkt van ruim $300 mrd, $500 mrd in 2023.

De gemiddelde consument denkt dat de veelbesproken, strenge en algemene Europese privacywet AVG beschermt tegen zulke online volgpraktijken. Maar eigenlijk reguleert vooral de onbekendere specialistische E-Privacy Richtlijn, aangenomen in 2002 en voor het laatst herzien in 2009, de bescherming van privacy en het communicatiegeheim bij bellen en internetten. De Europese Commissie poogde begin 2017 de tien jaar oude regels bij de tijd te krijgen, maar tot op heden heeft de EU geen noemenswaardige stap verder gezet.

Illustratie: Hein de Kort voor het Het Financieele Dagblad

 

De realiteit haalt Brussel intussen in. Niet alleen ontwikkelt de industrie eigen spelregels voor online volgen, die uiteraard net iets gunstiger uitpakken voor de industrie. De afgelopen maanden dienden activisten op hun beurt klachten in bij datatoezichthouders en rechters over die online volgpraktijken. Een paar weken terug vulde de hoogste Europese rechters cruciale normen over E-Privacy alvast in voor de pat gestelde politici. En een paar dagen terug introduceerde het Finse voorzitterschap van de Europese Raad opnieuw een E-Privacy voorstel, maar de verwachting is dat ook deze poging de eindstreep niet zal halen. Iedereen blijft achter met rechtsonzekerheid en per land verschillende normen en beschermingsniveaus. Daarnaast is de Europese parlementaire democratie de grote verliezer. Continue reading 71e FD Column: Parlementaire democratie grote verliezer door onmacht EU om online privacy te reguleren

61e FD Column: Miljoenenboete voor Google is baanbrekende testcase voor handhaving Europese Privacywet

Deze column staat in Het Financieele Dagblad van 24 januari 2019. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.

De Oostenrijkse privacy-advocaat Max Schrems strikes again. De luis in de pels van de grote techfirma’s procedeerde na de Snowden-onthullingen al met succes tot aan het Europese Hof van Justitie over ontoereikende privacybescherming van Europeanen in databases van Amerikaanse bedrijven. En op 25 mei jl., de dag dat de nieuwe strenge privacywet AVG in Europa in werking trad, diende Schrems’ stichting None of Your Business bij toezichthouders in vier landen een reeks klachten in over de grote Amerikaanse techbedrijven. Naar aanleiding daarvan slingerde de Franse privacytoezichthouder CNIL afgelopen maandag Google voor €50 mln op de bon. Volgens CNIL ontvangen Franse Androidgebruikers onvoldoende informatie wat Google met hun data doet. Google beschikt volgens de CNIL dan ook niet over een geldige toestemming van die gebruikers om, bijvoorbeeld, advertenties te personaliseren.

Illustratie: Hein de Kort voor het FD.

 

De Franse waakhond is op oorlogspad. Het onderzoek is razendsnel uitgevoerd, het concept-besluit plofte vlak voor de feestdagen bij Google op de mat, 15 januari was er een hoorzitting en een week later maakte CNIL het korte, niet altijd even goed onderbouwde besluit wereldkundig. Google ‘bestudeert het besluit en beraadt zich op vervolgstappen’, zoals dat zo mooi heet. Niet zozeer omdat die € 50 mln pijn doet, maar omdat CNIL stelt dat Google via ruim twintig diensten – van Gmail, via Maps en Analytics tot YouTube – onrechtmatig geld verdient. CNIL raakt zo de kern van Google’s miljardenomzet. Na politiek debat sinds 2012 en jarenlange voorbereidingen, is de eerste grote AVG-boete nu een feit. Door de potentieel verstrekkende gevolgen voor online businessmodellen, vormt het besluit de eerste grote testcase voor de handhaving van de strenge Europese privacyregels.  Continue reading 61e FD Column: Miljoenenboete voor Google is baanbrekende testcase voor handhaving Europese Privacywet

59e FD Column: Bijenkorf gebruikt digitale sporen van shoppers als bewijs in de rechtszaal

Deze column staat in Het Financieele Dagblad van 27 december 2018. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.

Soms zijn feiten gekker dan fictie. Na een nogal onfortuinlijke samenloop van omstandigheden, besliste een Rotterdamse kantonrechter onlangs dat een dame het huwelijkscadeau aan haar nichtje moet teruggeven aan de Bijenkorf, of €40.000 moet betalen aan het warenhuis.

De Bijenkorf had op haar website een diamanten ketting van Cartier wel heel scherp geprijsd: €402 in plaats van de daadwerkelijke prijs van €40.200. Suikertante had het buitenkansje – de ‘Panthère de Cartier’, uitgevoerd in witgoud, met 176 briljant geslepen diamanten, onyx en smaragd van 1.23 karaat – gezien en meteen gegrepen.

Illustratie: Hein de Kort

 

Spannender dan het oordeel, is het bewijsaanbod dat de Bijenkorf in de rechtszaal aan de dienstdoende rechter deed. Uit het online shopgedrag van de dame zou volgens de Bijenkorf blijken, dat zij vaker shopte naar kettingen en dus niet mocht vertrouwen op de kapitale tikfout. Met dit bewijsaanbod geeft de Bijenkorf zelf prijs hoezeer het warenhuis haar klanten online achtervolgt. Daarnaast past het bewijsaanbod in een trend. De rol van data in de bewijsvoering in civiele procedures neemt in rap tempo toe.  Continue reading 59e FD Column: Bijenkorf gebruikt digitale sporen van shoppers als bewijs in de rechtszaal

49e FD Column: Maatschappelijk belang onderbelicht in nieuwe Europese privacyregels

Deze column stond in Het Financieele Dagblad van 14 juni 2018. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.

Met veel tamtam zijn op 25 mei strenge Europese privacyregels van kracht geworden. Las u niet over de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) in de krant, dan stroomde uw inbox wel vol met smeekbedes om toestemming voor diensten waarvan u niet eens wist dat u daarop geabonneerd was.

Toch bieden de AVG en andere privacywetten nauwelijks antwoord op prangende digitale kwesties van vandaag en morgen, door vooral nadruk te leggen op transparantie en controle voor het individu. Die nadruk is historisch te verklaren, maar tegenwoordig vaak illusoir en leidt af van belangrijke vragen over de maatschappelijke impact van nieuwe technologieën als kunstmatige intelligentie. Hoog tijd voor een sterkere nadruk op de maatschappelijke waarde van privacy in recht en beleid.

Illustratie: Hein de Kort voor Het Financieele Dagblad

Continue reading 49e FD Column: Maatschappelijk belang onderbelicht in nieuwe Europese privacyregels

41e FD Column: Referendum ‘sleepwet’ voorbode digitale perikelen Rutte III

Klik op het plaatje om de column uit de krant te lezen. De tekst staat ook hieronder omdat Hans daar altijd om zeurt. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.

Referendum ‘sleepwet’ voorbode digitale perikelen Rutte III

De inkt van het regeerakkoord was nog maar net opgedroogd, of CDA-leider Sybrand Buma zette coalitiecollega Alexander Pechtold (D66) behendig voor schut. Afgelopen zaterdag verklaarde Buma in De Volkskrant dat het CDA niet zal luisteren naar de uitkomst van het veelbesproken referendum over de controversiële ‘sleepwet’, die de Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten Nederlands internetverkeer massaal laat afluisteren. Kort daarop moest coalitiecollega Pechtold publiekelijk erkennen dat D66 de privacyschendende sleepwet toch steunt en dat D66 dus niet zal luisteren naar de uitkomst van het raadgevende referendum. Buma 1 – Pechtold 0.

 

Illustratie: Hein de Kort

 

Al duurden de onderhandelingen nog nooit zo lang, toch bevat het regeerakkoord ‘Vertrouwen in de Toekomst’ nauwelijks een visie op de toekomst van de informatiesamenleving. Volgens velen een gemiste kans, maar in feite weinig verrassend en een bewuste keuze: de coalitiegenoten denken al jarenlang anders over de digitale wereld.

De VVD en CDA voeren steevast een conservatieve agenda en leggen hun oor meestal te luisteren bij multinationals en de veiligheidslobby. D66 moedigt juist disruptieve innovatie en digitale grondrechten aan, maar is in de minderheid in Rutte III. Buma laat zien dat D66 zich moet opmaken voor vier teleurstellende jaren op digitale dossiers.  Continue reading 41e FD Column: Referendum ‘sleepwet’ voorbode digitale perikelen Rutte III

Law and policy at the digital frontier