Deze column stond in Het Financieele Dagblad van 17 mei 2018. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.
Op 25 mei staat de grootste juridische aardverschuiving in de datasamenleving op het programma. Dan vervangt de Europese Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) de huidige Europese Richtlijn uit 1995. De media staan bol van de AVG en hoezeer data-intensieve organisaties, op zijn zachtst gezegd, ietwat zenuwachtig worden van de nieuwe verplichtingen rondom de eerste substantiële wetswijziging in 23 jaar. Toch biedt de AVG ook nieuwe kansen voor innovatieve data-analyse met behulp van een nog weinig gebruikte technologie: pseudonimisering.
Illustratie: Hein de Kort voor Het Financieele Dagblad
Deze column stond in Het Financieele Dagblad van 19 april 2018. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.
Jarenlang liepen Europese opinieleiders te veel aan achter Amerikaanse techies, zoals de ceo van Sun Microsystems Scott McNealy. Zijn uitspraak ‘Privacy is dood, wen er maar aan’ uit 1999 heeft vooral in de top van de Europese politiek en bedrijfsleven te lang nagegalmd. Toch is het maatschappelijk debat over technologie voorgoed veranderd. Met de inlichtingenwet en de hoorzitting van Mark Zuckerberg vers in het geheugen, realiseren zelfs traditionele ceo’s en staatshoofden dat een verantwoorde respons op technologische vragen meeweegt in de beurskoers en bij verkiezingen. De Franse president gooide hier pas nog een schepje bovenop: Europa heeft een eigen toekomstvisie nodig om de datasamenleving een prettige samenleving te laten zijn.
Illustratie: Hein de Kort voor Het Financieele Dagblad
Emmanuel Macron ontvouwde eind maart eindelijk zijn digitale strategie voor Frankrijk en Europa, met de nadruk op kunstmatige intelligentie. Hij constateert terecht dat het 5 voor 12 is voor het Europese continent. De VS en China domineren het technologische landschap, vooral ten aanzien van softwareontwikkeling en ‘machine learning’. Maar Europese sociale waarden en grondrechten zijn niet geborgd als de Europese datasamenleving aan het infuus ligt van Amerikaanse en Chinese technologie. Continue reading 47e FD Column: Veranker Europese waarden in technologie van de toekomst→
Deze column stond in Het Financieele Dagblad van 23 maart 2018. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.
Het referendum over de Wet op de inlichtingen en veiligheidsdiensten 2017 (Wiv) is in alle opzichten historisch. Zelden spraken zo veel Nederlanders met elkaar over de complexe verhouding tussen staatsmacht, burgerlijke vrijheid en technologie. Ook uniek was dat Den Haag al van tevoren een eventuele ongewenste referendumuitslag neutraliseerde. Het kabinet zal ervoor zorgen dat de Wiv er komt, ook al stemde de helft van de kiezers afgelopen woensdag tegen.
Fascinerend genoeg bestaat er brede consensus in Nederland dat de huidige wet uit 2002 een update verdient en dat de inlichtingendiensten AIVD en MIVD belangrijk werk verrichten. Maar de regering en het parlement hebben de vervangende wet zo vaag geformuleerd dat expert noch burger precies weet hoever de opgerekte staatsmacht nu eigenlijk reikt. Het kabinet kan dit belangrijkste bezwaar van de tegenstemmers niet zomaar naast zich neerleggen.
Deze column stond in Het Financieele Dagblad van 22 februari 2018. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.
Sportief spektakel en geopolitiek theater gaan zoals altijd hand in hand bij de Olympische Spelen. Ook in Pyeongchang. Waar de historische toenadering voor de bühne tussen Zuid- en Noord-Korea niemand ontgaat, voltrekt zich achter de schermen een digitaal drama via cyberaanvallen aan het adres van Zuid-Korea en het IOC. In bredere zin is een mondiale neerwaartse spiraal van digitale oorlogsvoering tussen alles en iedereen een tragisch feit — of het nu het organiseren van nationale verkiezingen of vredelievende sportevenementen betreft. Vooral omdat het Westen momenteel geen enkel leiderschap toont, is continue digitale oorlogsvoering de nieuwe geopolitieke realiteit geworden.
Illustratie: Hein de Kort voor Het Financieele Dagblad
Klik op het plaatje om de column uit de krant te lezen. De tekst staat ook hieronder omdat Hans daar altijd om zeurde. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.
Machtspositie Nederland belangrijke drijfveer voor controversiële internettap
Op 21 maart valt er wat te kiezen voor de burger. Niet alleen gaat Nederland dan naar de stembus voor de gemeenteraadsverkiezingen, ook het referendum over de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten staat dan op de agenda.
Illustratie: Hein de Kort
Het publieke debat over deze wet gaat vooral over de massale internettap zonder noemenswaardige waarborgen, die nodig zou zijn om terroristen te vangen. Dat is slechts het halve verhaal. De internettap dient ook ter versterking van de internationale machtspositie van Nederland. Deze machtsdimensie blijft onbesproken in het publieke debat en staat een weloverwogen keuze in de weg om de wet te steunen, of de wetgever naar de tekentafel te sturen voor een betere wet. Continue reading 44e FD Column: Machtspositie Nederland belangrijke drijfveer voor controversiële internettap→
Klik op het plaatje om de column uit de krant te lezen. De tekst staat ook hieronder omdat Hans daar altijd om zeurde. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.
Bewuste digitale keuze is voor gebruiker belangrijker dan ooit
Wie heeft de sleutel tot jouw data in de wereldwijde cloud? En wie mag onder welke voorwaarden meekijken? Medio 2018 zal het Amerikaanse Hooggerechtshof de knoop doorhakken in een langslepende strijd tussen Microsoft en de Amerikaanse politie over toegang tot e-mails in de cloud, opgeslagen op servers buiten de VS.
Illustratie: Cyprian Koscielniak voor het FD
De zaak staat symbool voor een spanningveld op internet dat in het nieuwe jaar nog pijnlijker zichtbaar zal worden: innovatie en wetenschap globaliseren, politiek en bestuur regionaliseren. Door het achterblijven van internationale consensus over cruciale cybervraagstukken is maatschappelijk verantwoorde en democratisch gelegitimeerdeinternetinnovatie steeds lastiger te realiseren – of het nu gaat om broodnodig beleid rondom privacy, cybersecurity, nepnieuws of kunstmatige intelligentie. Soms kan een lokale rechter of toezichthouder iets bijsturen, maar gewone gebruikers rest meestal weinig anders dan de hoop dat buitenlandse opsporingsdiensten, ondernemingen en wetenschappers hun belangen respecteren. Continue reading 43e FD Column: Bewuste digitale keuze is voor gebruiker belangrijker dan ooit→
Klik op het plaatje om de column uit de krant te lezen. De tekst staat ook hieronder omdat Hans daar altijd om zeurde. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.
Big Brother Awards verklaren vertrouwensbreuk burger en politiek
Begin deze week maakte Bits of Freedom de nominaties voor de jaarlijkse Big Brother Awards bekend. De digitale burgerrechtenbeweging reikt op 11 december de privacypoedelprijzen uit tijdens het jaarlijkse awardsgala. De nominaties bieden alvast een overzicht van de stand van privacy in Nederland.
Illustratie: Hein de Kort
De politiek blijft eigen beloften breken en legitieme privacybezwaren naast zich neerleggen. Instanties als de Belastingdienst en de Dient Uitvoering Onderwijs vallen weer terug in hun dataverslavingspatronen. Tegelijkertijd weten getroffen burgers ineens hun weg naar de rechter te vinden, die desgevraagd de wetgevende en uitvoerende macht corrigeert. Los van deze nieuwe positieve noot in onze digitale trias politica, bieden de Awards zo een verklaring voor de veelbesproken vertrouwensbreuk tussen burger en politiek. Continue reading 42e FD Column: Big Brother Awards verklaren vertrouwensbreuk burger en politiek→
Klik op het plaatje om de column uit de krant te lezen. De tekst staat ook hieronder omdat Hans daar altijd om zeurt. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.
Referendum ‘sleepwet’ voorbode digitale perikelen Rutte III
De inkt van het regeerakkoord was nog maar net opgedroogd, of CDA-leider Sybrand Buma zette coalitiecollega Alexander Pechtold (D66) behendig voor schut. Afgelopen zaterdag verklaarde Buma in De Volkskrant dat het CDA niet zal luisteren naar de uitkomst van het veelbesproken referendum over de controversiële ‘sleepwet’, die de Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten Nederlands internetverkeer massaal laat afluisteren. Kort daarop moest coalitiecollega Pechtold publiekelijk erkennen dat D66 de privacyschendende sleepwet toch steunt en dat D66 dus niet zal luisteren naar de uitkomst van het raadgevende referendum. Buma 1 – Pechtold 0.
Illustratie: Hein de Kort
Al duurden de onderhandelingen nog nooit zo lang, toch bevat het regeerakkoord ‘Vertrouwen in de Toekomst’ nauwelijks een visie op de toekomst van de informatiesamenleving. Volgens velen een gemiste kans, maar in feite weinig verrassend en een bewuste keuze: de coalitiegenoten denken al jarenlang anders over de digitale wereld.
De VVD en CDA voeren steevast een conservatieve agenda en leggen hun oor meestal te luisteren bij multinationals en de veiligheidslobby. D66 moedigt juist disruptieve innovatie en digitale grondrechten aan, maar is in de minderheid in Rutte III. Buma laat zien dat D66 zich moet opmaken voor vier teleurstellende jaren op digitale dossiers. Continue reading 41e FD Column: Referendum ‘sleepwet’ voorbode digitale perikelen Rutte III→
Klik op het plaatje om de column uit de krant te lezen. De tekst staat ook hieronder omdat Hans daar altijd om zeurt. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.
Ziekenhuizen en energiebedrijven gaan wellicht boeten voor beveiligingsfouten
Afgelopen zomer vielen wereldwijd ziekenhuizen, fabriekslijnen en energiebedrijven stil door de inmiddels beruchte cyberaanvallen WannaCry en NotPetya. De ontwrichtende ransomware-incidenten hebben het karakter van cybersecurityregulering voorgoed veranderd. Nederland was op grond van een Europese richtlijn al een tijdje verplicht een cybersecuritywet aan te nemen. Tot voor kort bleven de voorstellen vooral steken in abstracte normen over ‘adequate beveiliging’ en meldingsplichten bij incidenten. Sinds de gijzelsoftware-incidenten van de zomer, zijn toezicht en hoge boetes het nieuwe mantra.
Illustratie: Hein de Kort
Gek genoeg lijkt bijna niemand dit nieuwe strenge elan te hebben opgepikt. Misschien zijn de media te veel gefocust op de veelbesproken Europese Algemene Verordening Gegevensbescherming, de buitengewoon strenge privacywet die vanaf 25 mei 2018 in Nederland van kracht wordt. Of op een ander wetje over een meldplicht bij cyberincidenten, in juli als hamerstuk aangenomen in de Eerste Kamer. Maar de voorgestelde ‘Cybersecuritywet’ is het echte werk. Niet zozeer voor datagulzige internetbedrijven, maar juist voor organisaties die voorheen weinig met privacy van doen hadden. Continue reading 40e FD Column: Ziekenhuizen en energiebedrijven gaan wellicht boeten voor beveiligingsfouten→
Klik op het plaatje om de column uit de krant te lezen. De tekst staat ook hieronder omdat Hans daar altijd om zeurt. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.
Digitale anonimiteit is ook bij gebruik van bitcoin een gevaarlijke illusie
Naast het weer en de staat van het Nederlandse voetbal, zijn de spectaculaire pieken en dalen van cryptomunt bitcoin een populair gespreksonderwerp bij de koffieautomaat. De krankzinnige waarderingen van cryptomunten steunen vooral op de belofte van anonimiteit en veiligheid van betalingen. Maar behendige wetenschappers ontdekken steeds meer manieren om die anonimiteit te doorbreken. Onlangs publiceerden onderzoekers van Princeton een succesvolle hack die de identiteit achter een bitcoin prijsgeeft, door Bitcointransacties te combineren met online surfgedrag, opgeslagen in internetcookies. Via het openbaar toegankelijke transactieregister blockchain linkten zij de identiteit vervolgens aan alle cryptotransacties uit het verleden.
In plaats van veronderstelde anonimiteit, ligt zo ineens je gehele betaalgeschiedenis op straat. Niet alleen wat je speculeert op de koers, maar ook wat je in de winkel of een restaurant afrekent met bitcoin. Bij iedere volgende hack zal de bredere samenleving zich stilaan realiseren dat het fundament van cryptomunten, anonimiteit, wankelt. En dat anonimiteit op internet een gevaarlijke illusie is.
Klik op het plaatje om de column uit de krant te lezen. De tekst staat ook hieronder omdat Hans daar altijd om zeurt. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.
Cybersecurity struikelblok voor symbiose van lichaam en computer
Zweden beleefde een paar weken terug de wereldwijde primeur met een vrijwillig geplaatste onderhuidse ov-chipkaart. En onlangs startte visionair Elon Musk na Tesla en SpaceX zijn volgende baanbrekende initiatief, Neuralink. Dit bedrijf gaat hersencomputers ontwerpen. En produceren.
Illustratie: Hein de Kort
De grens tussen mens en computer vervaagt. Nu computers en internet niet meer zijn weg te denken uit auto’s, ziekenhuizen, fabrieken en andere infrastructuur, dringt de digitale wereld door in ons lichaam. Ov-implantaten en hersencomputers zullen tot verhitte privacy- en medisch-ethische debatten leiden. Maar zonder foutloze beveiliging kan lichaamseigen ICT niet bestaan en het is niet te verwachten dat 100% veilige en onkraakbare technologie ooit realiteit wordt. Als mensen echt cyborgs willen worden, is cybersecurity het grootste struikelblok.
Klik op het plaatje om de column uit de krant te lezen. De tekst staat ook hieronder omdat Hans daar altijd om zeurt. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.
Eerste Kamer moet wetsvoorstel over hacken door politie opschorten
Zonder specifieke wettelijke bevoegdheid hacken Nederlandse opsporingsdiensten computers in binnen- en buitenland. In ieder geval sinds het Bredolab-incident in 2010. Even lang al probeert het ministerie van Veiligheid en Justitie een wet langs de Staten-Generaal te loodsen die deze inzet van overheidsdwang moet legaliseren. Iedereen vindt dat internetcriminaliteit moet kunnen worden aangepakt en toch stuit de voorgestelde hackbevoegdheid al jaren op stevige kritiek uit alle hoeken van de samenleving.
Tot veler frustratie hielp coalitiepartner PvdA eind 2016, vlak voor de verkiezingen, de VVD alsnog aan een meerderheid in de Tweede Kamer voor de hackwet. Nu moet de Eerste Kamer constitutionele chocolade maken van de controversiële wet. Juist de senaat, de grondrechtenwaakhond van ons staatsbestel, moet het hoofd koel houden en de hackbevoegdheid pas goedkeuren als het kabinet de talloze onbeantwoorde vragen en aanzienlijke bezwaren wegneemt.
