Deze column staat in verkorte versie in Het Financieele Dagblad van 3 januari 2023. Volg deze link voor mijn eerdere FD columns.

Papegaaien zijn duizendmaal minder miserabel dan wij. In zijn satirische magnum opus Candide of het optimisme (1759) waarschuwde Voltaire de mensheid al tegen het napapegaaien van ondoordacht vooruitgangsgeloof dat in de Verlichting hoogtij vierde. Tussen de regels door moest met name tijdgenoot Leibniz het ontgelden, die de vooruitgang in techniek en denken uit de Verlichting vereenzelvigde met, en dankte aan zijn alwetende God. Voltaire stelde met gevaar voor eigen leven juist de invloed en verantwoordelijkheid van de mens centraal in de ontwikkeling van technologie en de mensheid.

Illustratie: Hein de Kort voor het Financieele Dagblad

Nu 2022 de geschiedenisboeken zal ingaan als het jaar waarin kunstmatige intelligentie (‘AI’) zich op spectaculaire wijze introduceerde aan de massa, lijkt de oproep van Voltaire tot kritische zelfreflectie en zijn waarschuwing tegen vooruitgangsgeloof en berusting in almachtige krachten actueler dan ooit.

Al jaren wijzen experts op de stormachtige ontwikkeling, kansen en risico’s van AI. Maar de afgelopen weken kwam de zelflerende software van AI ineens naar de mensen toe. Met tools als de kunstmatig intelligente tekstgenerator ChatGPT en dito plaatjesmaker Dall E2 kan iedere internetgebruiker zonder voorkennis of duur abonnement in een paar tellen fantastische teksten, afbeeldingen en filmfragmenten creëren. Dit roept grote existentiële en kleine praktische vragen op over onze relatie tot AI: nemen de machines het over van de mens? Hebben tekstschrijvers, illustrators, of aanpalende professies als wetenschappers en advocaten straks nog wel werk, en scholieren nog wel huiswerk? Is het religieuze vooruitgangsgeloof à la Leibniz dat je vaak uit Silicon Valley hoort op zijn plaats, moet ChatGPT verboden worden, of gaat de aanstaande AI wetgeving van de Europese Unie de mensheid redden van een algoritmische apocalyps? Met Voltaire zijn wij vooral gebaat bij een hernieuwde relatie tot technologie gebaseerd op constructief wantrouwen, en waar nodig gepaste regulering, als panacee tegen de stormachtige opkomst en uitwassen van AI. Continue reading 105e FD Column: Beteugel AI met constructief wantrouwen en recht →